Przez ostatnią dekadę powstało mnóstwo instrumentów pochodnych, co znacznie skomplikowało proces inwestowania. Jeśli jednak lepiej się nad tym zastanowić, wykorzystywanie tych instrumentów było już obecne naprawdę od dawna, zwłaszcza w sektorze hodowli. Jedna strona decyduje się na sprzedaż dobra a inna decyduje się na jego kupno po konkretnej cenie w konkretnym terminie. Zanim jednak ta ugoda zostawała zawarta w zorganizowanym rynku, przepływ dóbr i usług był zatwierdzany uściskiem dłoni.

Instrument pochodny to typ inwestycji, która umożliwia osobom kupno lub sprzedaż. Instrumenty pochodne to typ inwestycji, w trakcie której inwestor nie posiada danego aktywa, jednak stawia stawkę na kierunek ruchu ceny tego aktywa za pomocą umowy z drugą stroną. Jest wiele typów instrumentów pochodnych, łącznie z opcjami, wymianami, kontraktami obecnymi i przyszłymi. Instrumenty pochodne mają liczne zastosowanie. Niestety wiąże się też z nimi ryzyko. Jednakże ogólnie rzecz biorąc są alternatywnym sposobem istnienia na rynku.

Szybki przegląd zasad

Instrumenty pochodne są ciężkie do zrozumienia głównie z powodu specjalistycznego słownictwa. Przykładowo, wiele instrumentów ma kontrahenta, który odpowiedzialny jest za drugą stronę handlu. Każdy instrument pochodny ma składniki aktywów, dla którego wyceniane jest ryzyko oraz podstawowe zasad. Przewidziane ryzyko składników aktywów ma wpływ na przewidziane ryzyko instrumentów pochodnych. Wycena jest kolejną skomplikowaną kwestią. Cena instrumentów pochodnych może zawierać cenę wykonania, która jest ceną możliwą do wykorzystania. Gdy mówimy o stałym dochodzie instrumentów pochodnych, może pojawić się również cena, którą emitent może zamienić w opcje bezpieczeństwa. Końcowa, jest również kilka różnych pozycji, które mogą zostać obrane przez inwestora: pozycja długa (ty jesteś kupującym) oraz pozycja krótka (ty jesteś sprzedawcą).

Jak instrumenty pochodne mogą wpasować się do portfela?

Inwestorzy używają instrumentów pochodnych z trzech powodów: by zabezpieczyć pozycję, zwiększyć dźwignię albo spekulować na ruchach aktywów. Zabezpieczanie pozycji zwykle podejmowane jest w celu ochrony albo zmniejszania ryzyka ruchu aktywów. Przykładowo, jeśli posiadasz akcje na giełdzie i chcesz je chronić przed możliwością spadku cen giełdy, możesz wtedy wykupić tą opcje. W takim przypadku, jeśli cena akcji wzrośnie możesz zyskać ponieważ posiadasz udziały, a jeśli ceny spadną, możesz zyskać ponieważ posiadasz opcję ochrony. Używanie instrumentów pochodnych może znacznie zwiększyć dźwignię. Instrumenty pochodne, specjalnie opcje są bardzo cenne na płynnym rynku. Gdy cena posiadanych aktywów znacząco się zmienia w pożądanym kierunku, wtedy ruch opcji jest znacznie powiększony. Wielu inwestorów obserwuje wskaźnik zmienności VIX, który mierzy zmienność opcji 500 S&P. Duża zmienność wpływa na wysokość kupna jak i sprzedaży. Spekulowanie to technika, w której inwestorzy obstawiają konkretną kwotę na przyszłą cenę aktywa. Ponieważ opcje oferują inwestorom możliwość wykorzystania ich pozycji, obszerne spekulacje mogą być egzekwowane na niskich kosztach.

Handel

Instrumenty pochodne mogą być sprzedawane i kupowane na dwa różne sposoby. Niektóre są przehandlowane poza rynkiem regulowanym (OTC) a inne dokonywane są na zasadzie wymiany. W przypadku kontraktów OTC mamy do czynienia z prywatną wymianą między stronami (umowa swapowa). Rynek ten jest bardzo duży i nie jest regulowany. Instrumenty pochodne, którymi handluje się jako wymiana, to kontrakty standaryzowane. Największą różnicą między dwoma rynkami jest fakt, iż kontrakty OTC są ryzykowne, ponieważ zawierane są prywatnie i nie są regulowane. Wymiany natomiast nie są ryzykowne ponieważ regulują je izby rozliczeniowe.

Typy instrumentów pochodnych

Istnieją trzy podstawowe typy opcji kontraktowych, swapów oraz transakcji przyszłych, z których każde dzieli się na inne typy. Opcje to kontrakty, które dają prawo ale nie obowiązek do kupowania lub sprzedawania aktywa. Inwestorzy typowo używają kontraktu opcji, gdy nie chcą ryzykować obierania pozycji w aktywie, jednak chcą zwiększyć swoje szanse w przypadku wielkich ruchów cen aktywa.

Są różne opcje, które mogą zostać obrane przez handlowców i inwestorów, jednakże najpowszechniejsze z nich to:

• Zakup długi – jeśli wierzysz, że cena akcji wzrośnie, kupisz prawo (długi) do kupna (zakup) akcji. Dla posiadacza zakupu długiego, wypłata jest możliwa jeśli cena akcji osiągnie cenę realizacji opcji większą niż ta, którą zapłaciłeś za zakup długi.
• Długa sprzedaż – jeśli wierzysz, że cena akcji spadnie, kupisz prawo (długa) do sprzedaży (sprzedaż) akcji. Dla posiadacza długiej sprzedaży, wypłata jest możliwa jeśli ceny akcji są poniżej ceny realizacji opcji więcej niż cena, którą zapłaciłeś za długą sprzedaż.
• Zakup krótki – jeśli wierzysz, że cena akcji spadnie, wyślesz albo napiszesz zakup krótki. Jeśli go sprzedaż, kupujący (zakup długi) ma kontrole nad tym czy opcje będą wyegzekwowane czy nie. Jako sprzedający krótki, zrzekasz się kontroli. Jeśli zakup napiszesz, wypłata jest równa premii otrzymanej przez kupującego z zakupu, jeśli cena akcji spadła, jednakże gdy wzrosła wyżej niż cena realizacji opcji plus premia, wtedy jako pisarz tracisz pieniądze.
• Sprzedaż krótka – jeśli wierzysz, że cena akcji spadnie, możesz sprzedać albo napisać sprzedaż krótką. Dla pisarza, wypłata jest równa premii otrzymanej przez kupującego jeśli cena wzrosła, jeśli natomiast spadła poniżej ceny realizacji opcji minus premia, wtedy pisarz traci swoje pieniądze.

Swapy to instrument pochodny, gdzie pośrednicy wymieniają przepływ gotówki albo inne czynniki związane z różnymi inwestycjami. Częstokroć, swap będzie miał miejsce gdy jedna strona ma znaczną przewagę w danej strefie, na przykład pożyczanie funduszy o zmiennych stopach procentowych, gdy inna strona może pożyczać swobodnie na konkretnej stopie procentowej. Swapy zwane „plain vanilla” to najprostsze wariacje na temat swapów. Istnieje wiele ich typów, jednak najpopularniejsze są:

• Swap stopy procentowej – strony dokonują wymiany po ściśle ustawionej stopie procentowej każdej raty danej pożyczki. Jeśli jedna strona ma ściśle ustawioną stopę procentową ale ma chwiejne pasywa, wtedy może ona wejść w swap z inną stroną, która ma stałą stopę procentową dla pasywów. Swapów stopy procentowej można również dokonać poprzez strategie opcji. „Swapcja” daje właścicielowi prawo (lecz nie obowiązek – tak jak w opcji) do uczestnictwa w swapie.
• Swap walutowy – jedna strona wymienia spłatę pożyczki w jednej walucie na płatność w innej walucie.
• Swap surowcowy – ten typ kontraktu jest ściśle związany z ceną danego surowca. Podobnie jak w przypadku transakcji przyszłych, producent może zapewnić cenę, po jakiej surowiec będzie sprzedawany a klient może potwierdzić, jaką cenę zapłaci.

Transakcje terminowe oraz transakcje przyszłe to kontrakty pomiędzy stronami dotyczące kupna bądź sprzedaży aktywów w przyszłości o ściśle ustalonej cenie. Kontrakty te zawierane są zwykle w odniesieniu do ceny w momencie dostawy a cena terminowa bądź przyszła to zysk lub strata nabywcy. Te kontrakty są przeważnie używane w celu zmniejszenia ryzyka orz spekulacji na przyszłych cenach. Transakcje terminowe i przyszłe różnią się w kilku kwestiach. Transakcje przyszłe to standaryzowane kontrakty handlu wymiennego a transakcje terminowe to nie standaryzowane transakcje OTC.

Podsumowanie

Rozpowszechnienie strategii oraz możliwości inwestycyjnych wzbogaciło proces inwestowania. Inwestorzy, którzy szukają ochrony swoich portfeli mogą przyjąć strategię krótką lub długą co do danego aktywa przez używanie instrumentów pochodnych by zabezpieczyć, spekulować albo zwiększyć dźwignię. Jest mnóstwo szybko rozwijających się instrumentów do wyboru, jednakże najważniejsze jest dobrze zrozumieć ryzyko związane z instrumentami pochodnymi: pośrednictwo, konkretne aktywa, cena, data wygaśnięcia. Używanie instrumentów pochodnych ma sens tylko, gdy inwestor jest w pełni świadom ryzyka i w pełni rozumie jego wpływ na inwestycje i strategie portfela.